در خصوص شب یلدا

شب یلدا یا شب چله یکی از اعیاد باستانی ایران می باشد.
شب یلدا شب اول دیماه که درنیمکره شمالی طولانی ترین شب است. ایرانیان در زمان قبل از زرتشت در دوره‌ی میترائیسم به پاس بزرگداشت مهروروشنایی وپاکی بر گزار می کردند.
واژه یلدا از ریشه سریانی برگرفته شده و معنی ان میلاد یا ولادت است یعنی ولادت خورشید.
اتفاقی‌ که در شب اول زمستان می افتد خورشید در بیشترین فاصله با مدار سماوی قرار گیرد و همین اتفاق باعث می شود طولانی ترین شب سال رخ دهد.
این اتفاق (جشن شب یلدا) از زمان داریوش یکم (از سال ۵۰۲ قبل از میلاد)در تقویم رسمی ایرانیان ثبت شده است.
علی اکبر دهخدا مراسم شب یلدا را اینگونه توصیف می‌کند:
شب چله بلند ترین شب سال است که ایرانیان از دیرباز مبارک می دانستند در این شب ایرانیان با گرد امدن دور اتش، رقص و پایکوبی یلدا را جشن گرفتند، آنگاه سفره های فراخ و گشاده می گستراندند که روی آن آتشدان ، عطردان و خوراکی‌های گوناگون از جمله خوراکی‌های فصلی بود.
تاریخچه شب یلدا به پیش از ۵ هزار سال باز می گردد و ریشه هایش در سنت های میترایی و زرتشتی مربوط می‌شود. میترائیسم دین ایرانیان باستان است که میترا ایزد نور وحقیقت را در مرکز جهان قرار می داد.
طبق اطلاعات تاریخی میترا در روز یلدا متولد شد
میترا یا مهر خدای خورشید که در باور پیروان دین میترا چون نیروهای تاریکی دراین شب حضور قوی دارند ضروری است که دور هم جمع شوند اتش روشن کنند و تا سپیده دم بیدار بمانند تا ارواح شیطانی را از خود دور کنند. در روایتی شب یلدا ریشه عمیقی در باورهای باستانی زردشتیان داردو نشانه ی تولد نمادین مهر خدای خورشید است.
بر اساس کیهان شناسی میترائیسم ، آفرینش جهان با بیداری نور آغاز شد (وجه تمثیل حادثه بیگ بنگ)
و تولد مهر نشان دهنده ی نور بر تاریکی است.
میترا بعنوان خدای دوستی و فاداری و پیمان شناخته می شود و تولد او با آفرینش جهان، طلوع خورشید و باز گرداندن نظم در کیهان همراه بود . این جشن نه‌ تنها در تغییر فیزیکی فصول، بلکه بر اهمیت معنوی عمیق تری نیز تاکید دارد . این اهمیت نبرد مستمر بین خیر و شر که در آن، نور ، حقیقت و مثبت اندیشی همیشه بر تاریکی و منفی گرایی غلبه خواهند داشت .
این زمان برای تامل ، تجدید و شادی است زیرا تاریکی فرو می ریزد و جای خود را به طلوع فصل جدیدی از رشد و شکوفایی می دهد.
شب یلدا غیر از مفهوم نجومی و گردش فصول سال دارای نماد و عمق فرهنگی اجتماعی درخشان ایران زمین می باشد که بنیان دوستی و همگرایی خانوادگی قومی و ملی در خود نهفته دارد و باید برای همیشه پاس نگه داشته شود.
شب یلدا درتاریخ ۹ آذر ۱۴۰۱ در فهرست فرهنگی ناملموس یونسکو به شکل اشتراک ایران وافغانستان ثبت شده است .
در شب یلدا انواع میوه خرید بکلینک جات (بخصوص انار
) و هندوانه وشیرینی وتنقلات در سفره ای تزئین و به مصرف می رسد .
از الزامات این جشن گردهمائی اعضای خانواده و بخصوص بزرگان است که معمولا با شاهنامه خوانی و فال حافظ و قصه گویی است .
در آخر چیزی که می خواهم اضافه کنم
بر پایی شب یلدا از کرامات انسانی و دانایی ایرانیان حکایت دارد که در روح پر عطوفت فرهنگ ایرانی به وضوح دیده می شود و نشانی از قر بانی کردن در آن نیست بر خلاف دیگر مذاهب .
شب یلدا‌مبارک
گرد آوری شده توسط احمد پویان فر